تعویض ملکه توسط زنبورهای کارگر
تعویض ملکه در کندو معمولاً در اواسط بهار تا اواسط تابستان توسط زنبورهای کارگر صورت می‌گیرد.
ولی در صورتی که زنبوردار مایل باشد ملکه‌های کندوهای خود را تعویض نماید این کار عمدتاً در اواسط بهار قبل از جریان شهد و در پاییز قبل از زمستان‌گذرانی انجام می‌گیرد.
ملکه آن طوری که ما تصور می‌کنیم در کندو حاکم نیست بلکه او هم تابع یک سری مقررات است که تا حدودی برای بشر ناشناخته است. ملکه در بهار و اوایل تابستان تعداد زیادی تخم می‌گذارد و هر چه به پاییز نزدیک‌تر می‌شود، از تخم گذاریش کاسته می‌شود به طوری که در زمستان تخمریزی را کاملاً قطع و در اوایل اسفند با مساعد شدن هوا مجدداً شروع به تخم‌گذاری می‌نماید. ملکه ممکن است تا ۵ سال عمر کند ولی بیشترین تخم‌گذاری را در سال‌های اول و دوم دارد و به عبارتی عمر اقتصادی آن دو سال است.
در صورتی که فعالیت تخم‌گذاری آن کم شود چنین ملکه‌ای دیگر از کارایی لازم برخوردار نیست و زنبورهای کارگر تصمیم به تعویض آن می‌گیرند. به این صورت که تعدادی از تخم‌های یک روزه و یا لاروهای جوان کارگر کمتر از سه روز را انتخاب کرده و با تغذیه ژله رویال، آن سلول‌ها را به خانه ملکه تبدیل می‌نمایند.
قبل از متولد شدن ملکه جدید، ملکه پیر توسط زنبورها کشته و از کندو خارج می‌شود و ملکه جدید پس از تولد و جفتگیری جایگزین ملکه قدیم می‌گردد و فعالیت خود را شروع می نماید.
منبع : زنبورعسل و زنبورداری (علی آقایی نراقی، مرتضی)